PALU-KARA CİMŞİT CAMİİ

PALU-KARA CİMŞİT CAMİİ

Palu kalesinin batı tabanı ile cami arası, aşağı yukarı 700-800 m. civarındadır. Rivayete göre Palu Kalesinden atılan bir okun düştüğü yere bu cami yapılmıştır.

Kara Cimşit, yörenin Osmanlı topraklarına katılmasında önemli yararlıkları olan Palu Beyinin adıdır. 1500’lü yıllarda kendisi için yaptırdığı bu külliye, Kara Cimşit Beyin adını ve gösterdiği yaralıkları kıyamete kadar saklayacaktır.

Etrafı taş duvarla çevrili ve mezarlık olan bir bahçeden, cami avlusuna gelinir. Buradaki mermerden yuvarlak kemerli kapının yanında, yazıları ters biçimde konmuş bir kitabe bulunur.

Girişin sağında pencere gibi küçük bir kapıdan minareye çıkılır. Dam hizasında yıkılmış olduğu için minare gövdesinin boşluğu, sacla kapatılmıştır. Dolaysıyla cami, şu an için mescit gibi minaresizdir.

Cumhuriyetten sonra bir ara ceza evi olarak kullanıldığı söylenen mescidin, Yavuz devrine kadar uzanan bir geçmişi vardır. Yöredeki tarihî eserlere göre şanslı olan bu cami, siyah kesme taştan yapılmıştır. Küçük bir tepe üzerine kurulan mescit, iki kubbeli (Biri mescidin, diğeri de türbenin üzerindedir.) tipik bir Osmanlı eseridir.

Sonradan yapıldığı her halinden belli olan tuvalet ve abdest alma yeri, bu tarihî esere yapılmış komik bir yama gibidir. Bununla beraber Eski Palu denen Zeve’de ayakta kalan tek eser, Kara Cimşit Camiidir. Çünkü orada mamur olan başka bir eser yoktur. Hepsi harap olmuş ve bakımsızlıktan perişan durumdadır.

Bu caminin ayakta kalmasının iki sebebi var: Birincisi Palu’nun bazı ileri gelenleri, şecerelerini bu zata bağladıkları için esere sahip çıkmışlardır. Caminin onarımında bu insanların teşebbüsleri söz konusudur.

İkincisi ise bu harap yerde, 7-8 toprak evden oluşan küçük bir köy bulunur. Burada yaşayanların cumadan cumaya da olsa namaz kılmaları için bir camiye ihtiyaçları vardır. Dolaysıyla diğer iki cami yıkılırken burası muhafaza edilmiştir.

Şu kadar var ki onarılırken  “Yapılsın da nasıl yapılırsa yapılsın.” anlayışı hakim olduğu için abdest alma yerleri ve tuvaletleri, uydurmadır. Hiçbir sanat değeri olmayan bu sıradan yapılar, camiin yanında bir ur gibidir. Aynı acemilikler bahçe duvarı üzerindeki ilavelerde de görülür.

Kısaca kimileri; yaptım, kimileri de para kazandım diyebilmek için ortaya koydukları bu onarım, tarih ve sanat yapıları ile olan ilgimizi sergilemek açısından manidardır.

Camiye kuzey istikametinden girilir. Sağman Camiinde olduğu gibi girişte 2 m. genişliğindeki kemerin altına tahtabent inşa edilmiştir. Kadınların namaz kılması için yapılmış olduğunu sandığımız mekâna, minare çıkışından yol verilmiştir. Direkler üzerine konan tahta bendin altı da hareme dahildir.

Caminin köşelerinde; içe çıkıntılı ve köşeli olarak yapılan sütunlar, oldukça kalındır. İçi tamamen sıvalı olan haremin, duvar ve kubbesi sadedir. Duvarlar kör kemerlerden ibarettir.

Vaiz kürsüsüne, doğu penceresinden duvar içine açılan merdivenli dehlizle çıkılır. Her duvara; yaklaşık 150x60 cm. ebadında yuvarlak kemerli iki pencere, her kemer üzerine birer olmak üzere 4 küçük pencere, kubbe kasnağına da 4 küçük olmak üzere harem; 16 pencere ile aydınlatılır. Pencerelerin üzeri kesme taştır.

Üzerinde iki niş bulunan mihrap, beyaz kesme taştan yapılmıştır. Bahçe içine alınan cami kapısından çıkılınca doğu tarafta bey ve aile efradının metfun olduğu türbeye geçilir. Kıble duvarına yapışık olan kubbeli türbeye 6 basamakla inilir.

İçten sekizgen ve duvarları sivri kör kemerli olan türbenin; iki kapısı ve kubbe kasnağında da iki penceresi vardır. İçeride 8 mezar bulunur.

Bahçenin doğu tarafında bir başka bina daha vardır. Medrese olduğu söylenen bina, sonradan yapıldığı için fazla ilgi çekmez.

Onarılmış durumda olan tarihî Kara Cimşit Camii, şu an için ibadete açıktır. (Anlatıldığına göre cuma günleri açık olan cami diğer günler cemaat olmadığı için kapalıdır.)

YUKARI FIRATTA TARİHİ ESERLER   Lütfi PARLAK