ELAZIĞ’DA SANAYİ ÖRGÜTLENMESİ

Elazığ, Kalkınmada 1. Derecede Öncelikli İller arasında yer almaktadır. Ekonomik yapısı, doğal kaynaklara bağlı olarak genelde tarım ve madencilik sektörlerine dayalıdır.

 ELAZIĞ’DA SANAYİ ÖRGÜTLENMESİ

 Meslek Odaları ve Dernekler

Elazığ’da en köklü sanayi örgütleri olarak, 1920’de kurulmuş Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası ile 1936’da kurulmuş Ticaret Borsası;  Elazığ Esnaf ve Sanatkarları Odaları Birliği (ESOB), Esnaf Sanatkarlar Kefalet Kooperatifi ön plana çıkmaktadır. Elazığ ESOB 911; Karakoçan İlçesi ESOB 895; Kovancılar İlçesi ESOB 244 ve Maden İlçesi ESOB 481 üyeye hizmet vermektedir.

Odaların dışında, Elazığ Sanayici ve İşadamları Derneği (ELSİAD), Elazığ Genç İşadamları Derneği (ELGİAD) ve Elazığ Müstakil İşadamları Derneği (MÜSİAD) gibi örgütler Elazığ’da faaliyet göstermektedir. Bu kuruluşların, Elazığ’ın sanayileşme hareketlerine karar, finansman ve icra aşamalarında kamuoyu oluşturmak gibi  katkıları bulunmaktadır.

Elazığ ilçelerinde Ticaret ve Sanayi Odası’na kayıtlı üye sayısının meslek gruplarına göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Tablo 2.1. İlçelerde Meslek Gruplarına Göre Elazığ Ticaret ve Sanayi Odasına Kayıtlı Üye Sayısı

Elazığ’da halen 165 adet anonim, 831 adet Limited, 143 adet kollektif şirket ve 280 adet kooperatif  faaliyet göstermektedir.

Araştırma ve Geliştirme Birimleri

Fırat Üniversitesi bünyesinde oluşturulan “Üniversite Sanayi İş Birliği Araştırma Merkezi”ne, Organize Sanayi Bölgesi sosyal tesisleri içinde bina tahsis edilmiştir; ancak Merkez, bu binada henüz aktif olarak faaliyete geçememiştir.

 ELAZIĞ SANAYİİNDE MEKANSAL ALTYAPI

 Küçük Sanayi Siteleri

Elazığ I. Küçük Sanayi Sitesi, 1976 yılında 780 işyeri olarak açılmış; sonraki yıllarda yapılan ilavelerle 1 025 işyeri kapasitesine ulaşmıştır. Bu sitede 4600 kişi istihdam edilmektedir.

Elazığ II. Küçük Sanayi Sitesi, Elazığ-Bingöl karayolu üzerinde, Şehir merkezine 8 km mesafede ve 202 işyeri olarak inşa halindedir. S.S. Elazığ K.S.S Yapı Kooperatifi tarafından Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın kredi desteği ile emanet usulde yaptırılmaktadır. 1996 yılı birim fiyatları ile 320 Milyar TL’na mal edileceği ön görülen II. Sitenin 30 Nisan 2000 yılında bitirilmesi hedeflenmiştir.

1997 yıl sonu itibariyle; 240 m²’lik işyerlerinden 23 adedinin su basmanı, 8 adedinin karkasları; 120 m²’lik işyerlerinden 2 bloğun kazı işleri gerçekleştirilmiştir. Bu işler için toplam 46.829.797.000  TL harcanmıştır. 1998 yılı başında yapılan işlerin toplam değeri 49.849.797.000 TL olarak gerçekleşmiştir. 1998 yılı ödeneği ise 40 Milyar TL dir.

Karakoçan ve Kovancılar İlçelerinde birer Küçük Sanayi Sitesinin yapımı mahalli imkanlarla sürdürülmektedir. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 1997 yılında birer Milyon TL ödenek verilmiş; ancak, Karakoçan SS Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi için 850 milyon TL harcanmış olmasına rağmen, Palu (Kovancılar) SS Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi için 32.675.079.000 TL harcanmış ve kaba inşaatın  % 80’i gerçekleştirilmiş; ayrıca, 14 Milyar Tl. çözülmemiş ödeneği mevcuttur.

1998 Yılı Yatırım Programında Kovancılar Küçük Sanayi Sitesi İnşaatı için 30 Milyar TL, Palu (Kovancılar) Küçük Sanayi Sitesi İnşaatı için de 30 Milyar TL ödenek ayrılmıştır.

Elazığ Organize Sanayi Bölgesi: I. Kısım

Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın kredi desteği ile Şehir merkezine 11 km mesafede ve 110 ha arazi üzerinde kurulmuştur. 1972 yılında yer tespiti yapılmış, temeli 1974 yılında atılmıştır. Altyapı inşaatına, ancak 1987 yılında başlanabilmiştir. 1992 yılında da yapılaşmaya sunulmuştur.

62 sanayi parselinden oluşan Elazığ I. Kısım OSB’nde, 2761 kişinin istihdamı hedeflenmiştir. Elazığ Organize Sanayi  Bölgesinde 1196 işçi istihdam edilmektedir

Elazığ Organize Sanayi Bölgesi: II. Kısım

II. Kısım organize sanayi bölgesi kurma çalışmalarına, 1991 yılında Arsa Ofisi Genel Müdürlüğünden 557 000 m² arsanın satın alınması ile başlanmıştır. I. Kısmın mücavir alanlarında (doğu ve batısında) bulunan arsaları da kapsayan 92,7 hektar alan üzerindeki 64 parselden oluşmaktadır. 50,6 hektar alanda (36 parsel ) kamulaştırma işlemleri tamamlanarak altyapı çalışmaları başlatılmıştır.           Ayrıca, arsa talebinde bulunan firmaların taleplerinin karşılanabilmesi için, Organize Sanayi Bölgesinin kuzeyinde bulunan 36,3 hektarlık arsa, 29/09/1997 tarihinde satın alınmış, 200 hektarla sınırlandırılan Elazığ OSB’ nin 400 hektara çıkartılması için Yazıkonak Belediyesinden 1 909 144 m² arsa temin edilmiştir.

II. Kısım alanında bulunmakla beraber I. Kısmın altyapı hizmetlerinden istifade edebilen 14 sanayi parseli 10 firmaya tahsis edilmiş; bunlardan 7 tanesi üretime geçmiştir. 2000 yılında tamamlanması planlanan II. Kısım EOSB 'de 1751 kişilik istihdam hedeflenmiştir.

I. ve II. Kısım EOSB, toplam 127 sanayi parseli olarak planlanmıştır. 39 sanayi parseli üzerinde 41 adet firma tarafından üretim faaliyeti yapılmaktadır.

Elazığ Organize Sanayi Bölgesi: Hayvan Ürünleri

Elazığ Belediyesi mücavir alanı içerisinde bulunan 18,5 ha arazi üzerinde kurulması düşünülen Elazığ Organize Sanayi Bölgesi: Hayvan Ürünleri için müteşebbis teşekkül, Elazığ Valisi’nin başkanlığında, Elazığ Belediyesi, Elazığ İl Özel İdaresi ve Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası’nın iştirakleriyle 1996 yılında kurulmuştur. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın ön gördüğü ÇED raporu hazırlanarak 1997 yılında onaylanmıştır.

Amacı, Elazığ ve Çevre illerin hayvansal ürünlerini değerlendirerek yöre hayvancılığının gelişmesine katkıda bulunmak; bu sektörde faaliyet gösteren işyerlerinin yetersizliğini, dağınıklığını gidermek ve çevre sağlığına duyarlı entegre tesisler meydana getirmek olan bu organizasyonun imar çalışmaları sürdürülmektedir. Bu sanayi bölgesinin hayata geçirilmesi halinde atıl durumunda olan 1000 adet ahırın faal duruma geçeceği ve yılda 150 000 Büyükbaş hayvanın basiye alınacağı planlanmaktadır.

2.3 10 ve DAHA FAZLA İŞÇİ ÇALIŞTIRAN SANAYİ TESİSLERİ           

Tablo 2.2. Sektörlere göre 10 ve daha fazla işçi çalıştıran sanayi işyeri sayısı aşağıdaki gibidir:

             1-   Dokuma Giyim ve Deri Sanayi                                                                           5

             2-   Orman Ürünleri ve Mobilya                                                                               9

             3-   Gıda ve İçki Sanayi                                                                                           19

             4-   Kağıt ve Basım Sanayi                                                                                       1

             5-   Kimya,Kömür,Kauçuk,plastik ürün san.                                                        12

             6-   Taş ve Toprağa bağlı sanayi                                                                           19

             7-   Metal eşya, makine ve techizat                                                                       13

             8-   Diğerleri                                                                                                              14

Elazığ’da 10 ve daha fazla işçi çalıştıran sanayi tesisleri toplamı 92’dir. Ayrıca; imalat sektöründe 5 ve daha fazla işçi çalıştıran 70 adet kuruluş mevcuttur. Elazığ’daki sanayi işletmelerinde yaklaşık toplam istihdam, 20.000 kişiyi bulmaktadır.

Tablo 2.3. Elazığ’da İşletmede Olan (10 ve daha fazla kişi çalıştıran) Sanayi Tesisleri

Tablo 2.4. Elazığ'da Yatırımını Tamamlamamış Özel Sanayi Tesisleri (Eylül-1997)

Tablo 2.5. Mevcut Tesislerin Sektörlere;  Sahiplik Durumuna ve Statülere Göre Dağılımı

Mevcut İşletmelerin Büyüklüğü ve İstihdam

Tablo 2.6. Elazığ’da Mevcut İşletmelerin Büyüklüğü ve İstihdam

Tablo 2.7. Elazığ Sanayi Tesislerinde İstihdamın Sektörel Dağılımı (1997)