AĞIN.

AĞIN KAYMAKAMLIĞI

AĞIN BELEDİYESİ

AĞIN İLÇESİNİ TANITAN SİTELER

1.1 TARİH

Ağın ve yöresinin tarihi çok eskilere dayanır. Keban Barajı nedeniyle Ağın ve çevresinde yapılan kurtarma kazılarında tarihin çeşitli dönemlerine ait iskan alanları ortaya çıkarılmıştır. Yeni payam köyü çevresinde yontma taş çağına ait çakmak taşından yapılmış bazı aletler bulunmuş, bunlar Elazığ Müzesi’ne getirilmiştir. Bu kazı çalışmaları dört alan üzerinde yoğunlaştırılmıştır. Bunlar; KALAYCIK, KİLİSE YAZISI, NEKRAPOL, alanı ve HOŞİRİKLER civarıdır. Kazılarla ilgili buluntuların tümü Elazığ Müzesi’ne teslim edilmiştir.

Bu yöre önce Hititlilerin, daha sonra Urartular’ın hakimiyetinde kalmış, bunlardan sonra da yöreye Romalılar hakim olmuştur.

Ağın ve çevresinde ROMA ve BİZANS dönemine ait çok sayıda tarihi yerleşim alanları vardır. Bu günkü Ağın eski bir ROMA şehri üzerinde kurulmuştur. Bu yörenin 4000 yıllık bir geçmişi vardır. Bu topraklara gerek Romalılar, gerekse Bizanslılar askeri karakollar kurarak hakim olmuşlardır. Bugün kazılarla ortaya çıkarılan Kalecik ve Karasu kıyısındaki kale kalıntıları bu görüşü doğrulamaktadır.

Anadolu’da yapılan ilk Türkmen akınları 1018 yıllarında başlamış, bu akınların büyük bir kısmı Erzincan, Kemaliye ve Ağın üzerinden batıya doğru yönelmiştir. Yani, Ağın ilçesi Türkmen akınlarının yol güzergahı üzerindedir. 1071 yılından sonra Anadolu’ya göç eden büyük bir Türk boyu Kemaliye ve Ağın çevresine yerleşerek bu yörenin insanlarını oluşturmuşlardır. Burası ilk olarak Erzincan’a hakim Mengücekoğulları’nda, daha sonra Harput ve çevresine hakim Artukoğulları Beyliği yönetiminde kalmıştır. Selçukluların Anadolu birliğini tamamlamasından sonra bu yöre uzun bir süre Selçuklu hakimiyetine girer. Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra Ağın ve Arapkir yöresi 1336 yılında Kayseri’de kurulan Erteneoğulları’nın eline geçer. Daha sonra burada Akkoyunlu hakimiyeti görülür. Yavuz Sultan Selim’in 1514 yılında doğuya yaptığı sefer sırasında Ağın ve yöresini Osmanlı İmparatorluğu’na katar. Uzun bir süre Arapkir ve Kemaliye’ye bağlı bir bucak olarak kalan Ağın, Cumhuriyetten sonra da bir süre Keban’a bağlı bir bucak olur. 1954 yılında çıkarılan yeni bir kanunla Elazığ’ın yedinci ilçesi haline getirilir.

Bazı rivayetlere göre Ağın isminin yöre toprağının beyaz olması nedeni ile verildiği ve AĞ YURT anlamına geldiği iddia edilir. Kelime Türkçe’de AKICI, CEREYAN anlamındadır.

Ağınlılar bugünkü Ağın’ın yerini daha önce yazlık yer olarak kullanmış, 1700’lü yıllarda eski yerleşim yerleri olan Yenipayam Köyü civarından kalkarak temelli bugünkü yerine yerleşmişlerdir.

1.2 COĞRAFİ DURUM

Ağın, Elazığ ilinin kuzeybatısında bulunup ile yaklaşık 80 km uzaklıktadır. Yüzölçümü 260 km²’dir. Topraklarının bir kısmı Keban Baraj gölü altında kalmış, diğer kısmı göl kenarında yeşillikler içerisinde küçük şirin bir ilçedir. 1997 nüfus tespitine göre merkez nüfusu 2103 olup köylerle birlikte toplam nüfus 3198' dir

Ağın İlçesi coğrafi konumu itibariyle farklı bir özelik arz etmektedir. İlçe sınırları Erzincan, Tunceli ve Malatya illeri ile komşudur. İlçenin doğusunda  Çemişgezek, batısında Arapkir, güneyinde Keban, kuzeyinde ise Kemaliye ilçeleri ile çevrilmiştir. Engebeli bir arazi yapısına sahiptir. Dikkati çeken büyük dağlara rastlanmaz. Bölgenin tarıma elverişli arazisi %60 civarındadır. Bu bölgede ormanlık sahalar pek görülmez. İlçenin batı kesimindeki bazı bölgelerde ufak koruluklara rastlamak mümkündür.  Ağın ilçe sınırlarının üç tarafı bir hilal şeklinde Keban Baraj gölü ile çevrilidir.

Daha önceleri tipik karasal doğu ikliminin etkisinde olan ilçenin baraj gölünün oluşmasıyla ikliminde önemli bir yumuşama görülmüştür.

1.3 SAĞLIK

Ağın’da bir sağlık ocağı bulunmaktadır. 2 hekim, 7 sağlık personeli ile hizmet vermektedir. Ayrıca ilçe merkezinde 1, köylerinde 1 olmak üzere toplam 2 sağlık evi bulunmaktadır.

1.4 EĞİTİM ve KÜLTÜR

Ağın kültürel durumu ile bölgesine önderlik yapmış ve halen de yapmaktadır. 1910 dan sonra Cumhuriyet devrindeki birleşmeye kadar kalabalık öğrenci topluluklarıyla çeşitli okullarda öğrenim görmüşlerdir. Elazığ'da ilk öğretmen okulu açılması ile birlikte  Ağın'da öğretmenlik mesleğine rağbet başlamış ve aralıksız bugüne kadar devam etmiştir. İlçede yetişen ve bugün çalışmakta olan İlk orta ve lise öğretmenlerinin sayısı 235'i bulmaktadır. Son sayıma göre %98' i okur yazar olan Ağın halkı içinden hukukçu, doktor, subay, mühendis gibi her meslekten yetişmiş genç ve yaşlılar, Anayasa Mahkemesi üyeliğinden her türlü idare amir ve memurluklarına, Yargıtay Üyeliğinden, çeşitli işlerde memleket hizmeti görmektedirler. Bugün ilçenin merkezinde 1 ilköğretim okulu 300'e yakın öğrenci 1 lise bünyesinde ortaokul  ve yatılı pansiyonu ile 180 öğrenci öğrenim görmektedir.

1.4.1 Mevcut Okul Durumu

1.4.2 El Sanatları

Ağın ve çevresinde el sanatları yönünden en çok yapılan işler kilim, halı, kanefçe, nakış, oya ve ağaç işleridir.

1.4.3 Turistik Değerler

Ağın İlçesi tarihi yapıları ve höyükleriyle ünlü bir ilçedir. Bunlardan bazıları;

Kilise Yazısı Höyüğü: Ağın'ın yakınında ve Fırat'ın batı kıyısında, Kalaycık Tepesinin karşısında “Kilise Yazısı” denilen tepenin üzerindedir.

Kalecikler Höyüğü: Ağın'la Kaşpınar Köyü arasındaki vadi üzerinde 40 m. yükseklikte bir höyüktür.

Hoşirikte Bizans Kilisesi: Ağın'la  Kaşpınar Köyü arasındaki vadi boyunca sıralanan ören yerlerinden biri de Hoşirik’tir.

Ağın Nekropolü: Ağın'da ortaya çıkarılan Roma Mezarlığı yöredeki Roma ve Bizans mezarlarının büyüğüdür.

Pağnik Köyü Öreni: Kaşpınar Köyünde yapılan höyük kazılarında Tunç Devrine ait çanak ve çömlekler ortaya çıkarılmıştır.

Kara mağara Köprüsü, “Hastek Kalesi” ve “Kaya Sığınağı” gibi yerler de turistik değer taşıyan yerlerdir.

1.4.4 Maniler

1.5 TARIM ve HAYVANCILIK

Halkın ekseriyeti tarımla uğraşmaktadır. Üretilen ürünler

Tahılda: Buğday, arpa, nohut, mercimek, vb. ürünler yetiştirilmektedir.

Meyvecilikte: Üzüm, nar, badem, ceviz, dut, elma, armut, kiraz gibi meyveler yetiştirilmektedir. Dut ve üzümden pekmez, pestil ve sucuk yapılır.

Sebzecilikte herkes kendi ihtiyacı kadar her türlüsünden yetiştirmektedir.

Hayvancılıkta ise; küçük ve büyük baş hayvancılık yapılır.

Baraj gölünde balıkçılık yapılmaktadır.

1.6 SANAYİ

İlçede bir deri fabrikası olup; 1984 yıllarında iflas eden fabrika şu anda 50'ye yakın personeliyle çalışmaktadır. Fabrika şu anda son derece verimli ve başarılı bir şekilde işletilmektedir.

İlçenin içeride ve dışarıda en çok tanınan ürünleri başta Ağın leblebisi, dut pekmezi, pestil ve ceviz sucuğu çevrede oldukça isim yapmıştır.

1.7 ULAŞIM ve ALTYAPI

Ağın ilçesi Elazığ’a yaklaşık 80 km uzaklıktadır. Yolu asfalt olup, yolun Ağın’a yakın bir yerinde feribotla baraj gölü geçilerek gidilmektedir.

İlçeden Malatya’nın Arapkir ve Erzincan’ın Kemaliye ilçelerine karayolu vardır. İlçenin bütün köyleri ile ağı kurulmuş olup köylerin tamamında otomatik telefon bulunmaktadır.